Een dementievriendelijke wijk door de ogen van de sociaal werker
Door Sjef van der Klein
Door te luisteren naar bewoners heeft een aantal professionals een solide start gemaakt met de dementievriendelijke wijk de Reeshof in Tilburg. Uit een goed bezochte bewonersbijeenkomst kwam een aantal knelpunten naar voren die richting gaven aan de werkwijze van de dementievriendelijke wijk de Reeshof. Sociaal werker van het jaar Sjef van der Klein vertelt:
Door een bewonersbijeenkomst te organiseren kregen we zicht op wat voor de bewoners belangrijke knelpunten waren. Deze hebben we gebruikt als startpunt voor onze activiteiten. Enkele van de belangrijkste punten waren dat bewoners moeite hebben de weg te vinden in zorg- en welzijnsaanbod, dat er behoefte is aan een laagdrempelige ontmoetingsplek en aan ondersteuning voor mantelzorgers. Een aantal jaren later kunnen we vaststellen dat diverse professionals hun verantwoordelijkheid hebben gepakt en dat zorg en welzijn nauwer zijn gaan samenwerken ten behoeve van mensen met geheugenproblemen en hun naasten!
De sociaal werker: van individuele vraag naar collectief initiatief
Na de bijeenkomst zijn we gestart met een multidisciplinaire werkgroep, waaraan een mantelzorg- en dementieconsulent, praktijkverpleegkundige kwetsbare ouderen, wijkverpleegkundige en een sociaal werker deelnamen.
Waarom is het belangrijk dat een sociaal werker hierbij betrokken is? De sociaal werker werkt ín de wijk, kent dus veel wijkbewoners en is aanwezig in hun leefwereld. De sociaal werker is in staat om samen met wijkbewoners, mantelzorgers, vrijwilligers en wijkpartners op individuele vragen collectieve initiatieven te ontwikkelen. Met andere woorden: de sociaal werker legt verbindingen tussen mensen en vraag en aanbod. Hierbij benut hij talenten van de wijk, kijkt hij wat er nodig is en fungeert als spin in het web. Wel goed om te benoemen: de sociaal werker is zo krachtig als zijn netwerk; zonder zijn collega’s in de wijk is de sociaal werker nergens!
Apart voorzieningenaanbod?
Met de werkgroep zijn we gestart met het ontwikkelen van nieuw aanbod, o.a. het openstellen van De ontmoetingskamer en het wekelijks aanbieden van geheugenfitness.
Je zou kunnen stellen dat er geen apart aanbod nodig is omdat je vindt dat iemand met geheugenproblemen overal moet kunnen aansluiten. Dat we een inclusieve samenleving zouden moeten zijn, waarin iedereen meedoet en meetelt. Dat is in mijn opinie nu nog een utopie. Er ontstaan inderdaad volop initiatieven, zoals de hierboven genoemde ontmoetingskamer, maar deze initiatieven kunnen het gat dat ontstaan is door het toenemend aantal ouderen wat thuis blijft wonen en tegelijkertijd de bezuinigingen op zorg niet vullen. Er is meer nodig. Onze participatiesamenleving vraagt om een cultuuromslag, die langzaam maar zeker op gang komt. De omgeving (fysiek én sociaal) moet hierin de verantwoordelijkheid pakken. Daarbij moeten bewoners en professionals scherp blijven; wat kunnen mensen zelf en waar is de professional echt nodig?
Dementievriendelijke is een taak voor ons allen
Pieter Hilhorst zei op 3 april tijdens het congres armoede: we moeten stoppen met maatschappelijke problemen aan te pakken door alleen zorg- en welzijn professionals en degene die het betreft. Dit is een taak van ons allen. Maar: het is een uitdaging om ondernemers en bewoners te betrekken bij het stukje dementievriendelijk, en te ontdekken wat zij willen en kunnen bijdragen. Soms is het aanpassen van de wegbewijzering het hoogst haalbare, in andere gevallen volgen alle medewerkers een training. In de Reeshof hebben we contact gelegd met ondernemers en winkeliers in de wijk. De ontmoetingskamer is nu gevestigd op een ideale plek: in een appartement boven het winkelcentrum.
Alles begint bij bewustwording en samenhorigheid: samen zorgen we ervoor dat onze kwetsbare ouderen mee blijven tellen en meedoen! Mijn advies aan gemeentes is dan ook: dementievriendelijk moet een taak worden voor ons allen; geef clubs, verenigingen, winkelcentra en ondernemers ook de middelen om dit te verwezenlijken! Zo worden we minder afhankelijk van de goodwill van individuen en zijn we samen in staat om het gedachtegoed dementievriendelijke wijk verder uit te rollen.