Blog in 10 stappen naar een DVG
door Wies Arts
Het toenemende aantal mensen met dementie vraagt om een belangrijke rol van de gemeenten. Een 'dementievriendelijke gemeenschap' begint bij een actieve gemeente. In dit blog 10 stappen op weg naar een dementievriendelijke gemeente (DVG). Per stap praktische informatie en handreikingen.
1. Meer weten over wat een dementievriendelijke gemeenschap is?
Dit is een samenleving waarin mensen ontspannen met elkaar omgaan, waarin men voor elkaar zorgt en waarin er volop plaats is voor mensen die ‘anders’ zijn. Zo’n samenleving kent een woon-/leefsituatie waarin de persoon met dementie en zijn mantelzorger zich vertrouwd en veilig voelt. En er is een voorzieningen niveau waarin ook mensen met dementie optimaal kunnen participeren.
2. Meer weten waarom een dementievriendelijke gemeenschap nodig is?
Het aantal mensen dat leeft met dementie neemt enorm toe (een verdubbeling in 2030 naar 60.000 mensen in Noord-Brabant). Daar komt bij dat door de veranderingen in het zorgstelsel mensen met dementie langer thuis blijven wonen en mantelzorgers hierdoor meer en langer zorg zullen verlenen. Een groter beroep op het eigen netwerk dus. De samenleving zal dus in toenemende mate geconfronteerd worden met mensen dementie. Doordat een gemeente investeert in het dementievriendelijk maken van de samenleving, zorgt zij ervoor dat deze burgers en hun mantelzorgers ook daadwerkelijk langer thuis kunnen blijven wonen.
3. Het belang van bewustwording, draagvlak en betrokkenheid
Het is nodig dat er bij allerlei partijen in de samenleving een bewustwording over dementie ontstaat. Dit kun je bereiken door voorlichting en ontmoeting te regelen. Daarnaast is het nodig dat minimaal één enthousiaste persoon binnen een gemeente zich hard maakt voor het starten van een DVG-beweging en die daarin andere partijen meekrijgt; een zogenoemde kartrekker. Dit kan zowel een ambtenaar, wethouder als een professional zijn.
4. Aansluiten bij de lokale situatie in je gemeenschap: start een lokaal netwerk
Start een lokaal DVG-netwerk met vertegenwoordigers uit verschillende geledingen en organisaties (dus niet alleen deelnemers afkomstig uit ‘zorg’ partijen) en met betrokkenheid. Uiteraard wel met mensen met affiniteit met het onderwerp dementie. Dit wordt een zogenoemde kerngroep. Breng daarvoor eerst de sociale kaart met wat er al gebeurd op het gebied van dementie in beeld. Probeer zeker de casemanager dementie te laten aansluiten. Benader mensen persoonlijk om deel te nemen aan het netwerk; door een enthousiaste persoonlijke benadering verleid je mensen makkelijker om mee te doen dan via een mail bericht.
5. Een goede organisatiestructuur is nodig
Zorg dat de kerngroep niet te groot wordt zodat het proces werkbaar blijft. Werk met sub -groepjes. Besteed tijdens een eerste vergadering aandacht aan:
- Visie op DVG.
- Keuze voor doelstellingen DVG.
- Borging en continuïteit: zorg voor een toekomstbestendige organisatie met een duidelijke taakverdeling.
6. Goede communicatie (intern en extern) werkt als smeerolie
Creëer zoveel mogelijk publiciteitsmomenten: hoe vaker iets herhaald wordt, hoe groter de kans dat het blijft hangen (kracht van de herhaling). Zorg voor een podium waar je mag communiceren, bijvoorbeeld op gemeente pagina van huis-aan-huisblad of geef voorlichting op plekken waar mensen al komen. Door regelmatig als werkgroep(en) bij elkaar te komen, creëer je verbinding met elkaar en zorg je voor een efficiënte en effectieve werkwijze.
7. Laten zien dat je start: organiseer een duidelijk startdocument
Bijvoorbeeld een startbijeenkomst. Zo’n bijeenkomst kan meerdere doelen hebben. Onder andere het geven van voorlichting over dementie en het programma DVG en het werven van menskracht om zich in te zetten voor de DVG beweging. Nodig zo breed mogelijk uit en maak daartoe een overzicht van alle partijen die te maken hebben met het onderwerp dementie. Bij partijen waarvan je inschat dat zij zelf niet zo vanzelfsprekend een verbinding met het onderwerp zien is het van belang om hen persoonlijk te benaderen. Door in gesprek te gaan kun je hen het belang uitleggen.
8. Werken met een plan met activiteiten, een kalender / planning en het bewaken van de voortgang en de borging
Na de startbijeenkomst zullen zich waarschijnlijk mensen aangemeld hebben om de DVG-beweging mee vorm te geven. Organiseer een bijeenkomst met de kerngroep en de nieuwe mensen. Stel samen vast op welke doelstellingen je je het komende jaar wil richten en bedenk initiatieven die hierbij passen. Kies een grote en een paar kleine initiatieven. Zorg voor focus en behapbaarheid: durf keuzes te maken. Zorg ook hier voor een goede taakverdeling en afspraken over de terugkoppeling naar de kerngroep. Stel op het eind van het jaar een nieuw activiteitenplan op. Zorg voor een vangnet ter bewaking van de continuïteit. Dit kan bijvoorbeeld de plaatselijke welzijnsorganisatie zijn maar ook een burgerinitiatief als een zorgcoöperatie.
9. Vrijwilligers betrokken en enthousiast houden
Zorg voor duidelijkheid: is er sprake van een gedeelde verantwoordelijkheid of een vrijwilligers verantwoordelijkheid (zoals bij een burgerinitiatief) en stem je handelen daar op af. Bij een gedeelde verantwoordelijkheid draag je zorg dat vrijwilligers een gelijkwaardige plaats hebben naast beroepskrachten: ze horen er bij en er wordt naar hen geluisterd. Sluit aan op ieders kwaliteiten en probeer zicht te krijgen op de persoonlijke motivatie. Geef waardering en erkenning voor hun inspanningen. Er moet een klik zijn tussen de mensen die samenwerken. Nodig hen uit voor alle activiteiten die plaatsvinden. Presenteer en deel je successen met elkaar, met de raad en college van B&W van de gemeente.
10. Kennis en ervaring uitwisselen met andere DVG-gemeenten
Neem deel aan (provinciale) bijeenkomsten (door PGraad/Zet georganiseerd) waar kennisdeling en oefenen centraal staan. Bijvoorbeeld de kennisbijeenkomsten waarin een expert over een bepaald onderwerp gerelateerd aan dementie spreekt en in gesprek gaat met deelnemers. Of neem deel aan kenniscafé waar een DVG-gemeente haar best practice presenteert aan andere DVG-netwerken.